2021’deki ana tartışma konusu yangınla mücadeledeki eksikliklerdi. Aynı eksiklikler bugünkü yangınlar konusunda da ana tartışma başlıklarından biri elbette. Ama bu kez yangının nedenleri üzerinde daha çok duruldu. Bunun nedeni, İzmir Valisi Süleyman Elban’ın gazetecilerin yangının nasıl çıktığına ilişkin sorusu üzerine söyledikleri idi.
Vali Elban televizyon ve ajans kameraları karşısında “Elektrik hattından çıktığını değerlendiriyoruz. Hem teknik ekiplerimizin ilk yaptığı değerlendirmeler, hem de o civardaki görgü tanıklarının bize ifade ettikleri, elektrik hattından çıktığı söyleniyor” deyivermişti.
Aslında Vali Süleyman Elban, toplantının başında çıkan ilk yangını, başladığı yer ile birlikte anlatmış, kısa süre içinde başka noktalarda da farklı yangınların başladığını söylemişti. Yani kısa aralıklarla birçok noktada birden başladığına dair söyledikleri ile birlikte değerlendirildiğinde “elektrik hattından çıktı” ifadesi bence inandırıcılıktan biraz uzaktı. Ama olan olmuştu bir kere Vali Süleyman Elban’ın söyledikleri, yangından daha hızlı yayılmıştı.
Böylece orman yangınları bir anda Enerji Günlüğü’nün de gündemine girivermişti. Bir anda bize de sorular gelmeye başlamıştı:
Yangınlar elektrik hatlarından çıkmış, doğru mu?
Elektrik hatları yangına yol açıyor, öyle mi?
Elektrik hatları neden yangına yol açar ki?
İletim ve dağıtım hatlarına gerekli bakımlar yapılmadığından mı oluyor bunlar?
Bize o kadar soru gelir de, benzerleri, eleştiri ve şikayetler eşliğinde elektrik iletim ve dağıtım şirketlerine gelmez mi? Gelir elbette…
Ve işte muhataplar: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ), Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) ve hukuken TEDAŞ’ın koordinasyonundaki 21 bölgesel elektrik dağıtım şirketi.
İÇİŞLERİ BAKANI ALİ YERLİKAYA’DAN AÇIKLAMA
Yangınlar Ege Bölgesi ağırlıklı olduğu için de oklar hemen İzmir ve Manisa illerinde görevli GDZ Elektrik Dağıtım AŞ’ye çevrildi tabii. Şirket 3 Temmuz tarihinde yaptığı bir açıklamayla adını geçirmeden, Vali Süleyman Elban’ın görgü tanıklarına dayandırdığı, yangının elektrik hatlarından çıktığına ilişkin değerlendirmesini yalanladı:
“Öncelikle kesin bir şekilde ifade etmek isteriz ki, sahada gerçekleştirilen ilk değerlendirmelere göre bölgemizdeki yangınların elektrik hatlarından çıktığına ilişkin somut bilgiler bulunmamaktadır.”
Ama bu “yalanlama” ya da hadi “düzeltme” diyelim, Vali’nin ilk söyledikleriyle aynı hızda yayılmadı. En hafif tabiriyle, “düzeltme” haberi, medyada hak ettiği gibi yer bulmadı. Bizim sektör, yani iletişimciler bu gibi durumlara “kriz”, bundan zarar görenlerin kendilerini savunmak için yapabileceklerine de “kriz iletişimi” adını veriyor.
Yangınlar devam ederken, sahadan bolca alev ve mağduriyet görüntüleri gelirken, gazetecilerin “acaba yangınların nedeni kesinleşti mi” sorusunun cevabını aramak için yoğun çaba harcamasını bekleyen kimse de yoktu doğrusu.
Vali Süleyman Elban’ı yalanlayan sadece elektrik dağıtım şirketinden gelen açıklama değildi. Valilerin atama kararnamelerinde imzası bulunan ve onların talimat aldığı kişi konumundaki İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya 4 Temmuz’da yangınların nedenlerine dair uzunca bir yazılı açıklama yaptı. Açıklamayı aynen buraya alıyoruz:
26 Haziran-04 Temmuz 2025 tarihleri arasında 12 ilimizde meydana gelen 65 orman yangınıyla ilgili olarak;
44 şüpheli şahıs gözaltına alındı. Bunların 10’u tutuklandı; 6’sı hakkında adli kontrol kararı uygulandı. 13 şüpheli şahsın ifadelerine başvuruldu, 15 şüphelinin ise adli işlemleri devam ediyor.
İzmir-Aliağa Bozköy Mahallesinde; 26 Haziran’da başlayıp aynı gün söndürülen orman yangının; bahçe temizliği yapıldığı esnada yakılan ateşin ormanlık alana sıçraması nedeniyle meydana geldiği belirlendi. Gözaltına alınan 6 şahıstan M.E. tutuklandı. İ.B., E.İ., S.İ., R.E., L.N. ifadelerinin alınmasının ardından serbest bırakıldı.
Sakarya-Taraklı ilçesi Hacıyakup Mahallesinde; 27 Haziran’da başlayan yangın 2 gün süren çalışmalar sonucu söndürüldü. R.N., Y.N. ve N.İ. isimli şahısların yangının çıkış noktasında tarla sürdüklerinin tespiti sonucu; 3 şahıs gözaltına alındı. 2’si adli kontrol şartıyla, 1’i ifadesini alınmasını müteakip serbest bırakıldı.
İzmir-Bornova Yakaköy Mahallesinde; 27 Haziran’da başlayıp aynı gün söndürülen yangın kapsamında 5 şüpheli şahıs hakkında adli işlem yapıldı. N.N., L.B., E.Ü., E.K., R.N. isimli şahısların kaynak makinesi ve spiral makinesi ile çalıştığı esnada çıkan kıvılcımlar nedeniyle yangın çıktığı anlaşıldı. 3 şahıs tutuklandı. 2 şüpheli adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Manisa-Akhisar Musaca Mahallesinde; 28 Haziran’da başlayıp halen süren orman yangını kapsamında; 1 şüpheli şahıs hakkında adli işlem yapıldı. D.A. isimli şahsın arı kovanlarını temizlemek maksadıyla yaktığı ateşin ormanlık alana sıçraması neticesinde yangın çıktığı belirlendi. 1 şahıs tutuklandı.
Balıkesir- Havran Halıca Mahallesinde; 28 Haziran’da başlayıp 29 Haziran’da söndürülen orman yangını kapsamında; 1 şüpheli şahıs hakkında adli işlem yapıldı. M.N. isimli şahsın kullanmış olduğu kaynak makinasından çıkan kıvılcımların ormanlık alana sıçraması sonucu yangın çıktığı anlaşıldı. 1 şahıs ifadesinin alınmasını müteakip serbest bırakıldı.
Balıkesir- Bigadiç Çamköy Mahallesinde; 26 Haziran’da başlayıp aynı gün söndürülen orman yangının; tarlada başlayan yangının ormanlık alana sıçraması neticesinde meydana geldiği belirlendi. 3 şüpheli şahıs hakkında adli işlem yapıldı. Olay ile ilgili İ.Ç., A.Ç. ve F.I. isimli şüpheliler ifadelerinin alınmasını müteakip serbest bırakıldı.
Balıkesir- Altıeylül Gökçeören Mahallesinde; 1 Temmuz’da başlayıp aynı gün söndürülen orman yangının; biçerdöver makinasından çıkan kıvılcımların ormanlık alana sıçraması sonucu başladığı belirlendi. 1 şüpheli hakkında işlem yapıldı. M.T. isimli şahıs tutuklandı.
Kütahya-Gediz Yenikent beldesinde; 1 Temmuz’da başlayıp 2 Temmuz’da söndürülen orman yangının; biçerdöver makinasından çıkan kıvılcımların ormanlık alana sıçraması sonucu meydana geldiği belirlendi. 1 şüpheli hakkında işlem yapıldı. R.A. isimli şahıs adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Bursa-Mustafa Kemalpaşa Alacaat Mahallesinde; 1 Temmuz’da başlayıp 2 Temmuz’da söndürülen orman yangını kapsamında; orman kesim faaliyeti yapan 9 şüpheli gözaltına alındı. 9 şüphelinin adli işlemleri devam ediyor.
İzmir-Buca Zafer Mahallesinde; 3 Temmuz’da başlayıp aynı gün söndürülen yangının; kaynak makinesi ile çalışma yapıldığı esnada oluşan kıvılcımlar sebebiyle çıktığı belirlendi. Yangına sebebiyet veren N.I., S.R., Y.N. ve B.N. isimli 4 şahıs gözaltına alındı. Şüphelilerin adli işlemleri devam ediyor.
Uşak-Eşme Balabancı Köyünde; 3 Temmuz’da başlayıp aynı gün söndürülen yangının; tarlada balya makinesi ile çalışma yapıldığı esnada çıkan kıvılcımlar nedeniyle meydana geldiği belirlendi. R.S. ve B.S. isimli şahıslar gözaltına alındı ve tutuklandı.
Kahramanmaraş-Pazarcık Karabıyık Mahallesinde; 3 Temmuz’da başlayıp aynı gün söndürülen yangının; piknik ateşinden çıkan kıvılcımların ormanlık alana sıçraması nedeniyle meydana geldiği belirlendi. M.N. isimli şüpheli adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Eskişehir-Seyitgazi Bardakçı Mahallesinde; 4 Temmuz’da başlayıp aynı gün söndürülen yangın; orman kesim işçilerinin çalışma yaptığı bölgede meydana geldiği belirlendi. 2 şüpheli gözaltına alındı. Şüphelilerin adli işlemleri devam ediyor.
Mersin – Mut Hisarköy Mahallesinde; 3 Temmuz’da başlayıp aynı gün söndürülen yangın; elektrik direğinden çıktığı değerlendirilmiş olup, 1 şüpheli gözaltına alındı. Şüphelinin ifadesinin alınmasını müteakip serbest bırakıldı.
Kırklareli – Merkez Karıncak Köyünde; 3 Temmuz’da başlayıp aynı gün söndürülen yangın kapsamında; yangının çıkış noktasında yakalanan A.S. ve. D.Ç. isimli şahıslar ifadelerinin alınmasını müteakip serbest bırakıldı.
İstanbul – Silivri Çanta Balan Mahallesinde; 3 Temmuz’da başlayıp aynı gün söndürülen yangının; kaynak makinesi ile çalışma yapıldığı esnada çıkan kıvılcımlar sebebiyle çıktığı belirlendi. Yangına sebebiyet veren V.S., N.K.B. isimli 2 şüpheli gözaltına alındı ve tutuklandı.
Özellikle sıcak yaz günlerinde ormanlarımızı korumak adına vatandaşlarımızın çok daha temkinli ve tedbirli olmaları büyük önem taşıyor.
Allah her türlü afetten ülkemizi ve milletimizi korusun.”
ONLARCA YANGINDAN SADECE BİRİ, O DA YÜZLERCE KM UZAKTA
Gördüğünüz gibi, İçişleri Bakanlığı’nın ülke çapında ilgili birimlerden isteyip topladığı bilgiler ışığında yapılan açıklamada, çok sayıda orman yangınından sadece bir tanesi, ama İzmir Valisi Süleyman Elban’dan yüzlerce kilometre uzaktaki, Mersin’in Mut ilçesine bağlı Hisarköy’de yaşanan yangın “elektrik” ile ilintilendiriliyordu.
Gördüğünüz gibi, orman yangınlarının nedenlerine ve faillerine dair onca tespit, arama, gözaltı ve tutuklamaya rağmen şimdi sokaktaki vatandaşın çoğunun aklında elektrik hatları kaldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), TEİAŞ, TEDAŞ ve 21 bölgesel dağıtım şirketi ile onca sektörel dernek ve birlik elbirliği etse bu algıyı düzeltmeleri kolay değil elbette. Yine de bu kuruluşların her birinin, elektrik tellerine asılı kalmış görünen bu yangınları oradan indirmek için tarihe not düşmelerinde fayda var. Öyle ya, algı yönetimi çağındayız, bu konularda dijital iz bırakmak önemli.
Bakanlıklar başta olmak üzere tüm resmi kurum ve kuruluşlardan bu konuda vitrinde görünmek için can atmalarını beklemiyoruz elbette. Ama hiç olmazsa doyurucu bilgi içeren yazılı açıklamalar yaparak yanlış algı oluşmasının önünde durmalılar.
İzmir Valisi’ninki gibi yeterli dayanaktan yoksun açıklamalar yapılmaması gerektiğini söylemeye gerek var mı bilmem ama o kadar çok temel kural unutuluyor ki, hadi söyleyelim bari.
Bu arada elektrik hatları kaynaklı yangınlar çıkmıyor mu? Çıkıyor elbette. Önemli olan bu risklere karşı yapılması gerekenlerin yapılıp yapılmadığıdır.
Ama önce doğru bilgi. Yanlış bilgi üzerine bina edilecek hiç bir şeyin hiç kimseyi faydası olmaz.
Orman yangınında hayatını kaybeden 81 yaşındaki İbrahim Erkan ile yangına karşı mücadele sırasında dozer operatörü İbrahim Demir ile orman işçisi Ragıp Şahin’i saygı ile anıyor, yakınlarına başsağlığı ve sabır diliyorum.
