Türkiye genelinde hizmet veren 21 dağıtım şirketinin çatı örgütü Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (Elder) tarafından yayımlanan 2024 yılı Sektör Raporu’na göre, elektrik dağıtım sistemini kullanan tüketici sayısı 51 milyona yaklaştı. Faturalanan elektrik tüketimi ise ilk kez 279 TWh seviyesini geçti. Raporda dijitalleşme, iklim hedefleri ve enerji arz güvenliği vurgusu öne çıktı.
ELEKTRİK DAĞITIMIDA 52,5 MİLYAR TL YATIRIM
2024 yılında Türkiye genelinde elektrik dağıtım şirketleri onaylı birim bedellerine göre toplam 52 milyar 465 milyon liralık yatırım gerçekleştirdi. Bu yatırımların 40 milyar 972 milyon TL’si şebeke yatırımları, 3 milyar TL’si şebeke işletim sistemleri yatırımları, 7,6 milyar TL’si yasal zorunluluk yatırımları, 822 milyon TL’si diğer yatırım harcamaları ve 37,9 milyon TL’si Ar-Ge projelerinin yaygınlaştırılması amacıyla kullanıldı.
Bölgesel bazda en yüksek yatırımı 5 milyar 77 milyon TL ile Meram EDAŞ, ardından 4,5 milyar TL ile Dicle EDAŞ ve 4,2 milyar TL ile Toroslar EDAŞ gerçekleştirdi.
“DAĞITIM ŞİRKETLERİ SİSTEM İŞLETMECİSİNE DÖNÜŞMELİ”
Elder Genel Sekreteri Fakir Hüseyin Erdoğan rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, bu süreçte dağıtım şirketlerinin sistem işletmecisine dönüşmesi gerektiğini kaydederek, “Daha fazla yenilenebilir enerji ve kaliteli arz için akıllı, dijital, esnek ve sürdürülebilir şebekelere ihtiyacımız var. Bu yalnızca teknik mesele değil, aynı zamanda ekonomik rekabetçilik ve iklim politikaları açısından stratejik bir zorunluluk. Elektrik çağında güçlü bir gelecek ancak bugünün doğru adımlarıyla inşa edilebilir” dedi.
ELEKTRİK TÜKETİMİNDE 279 TWH İLE REKOR
Rapora göre, 2024 yılı sonu itibarıyla dağıtım ve iletim seviyesinden bağlı tüketicilerin toplam elektrik tüketimi 279,04 teravatsaat (TWh) ile tarihi bir seviyeye ulaştı. Bu miktarın 207,3 TWh’si dağıtım seviyesinden, 71,74 TWh’si ise iletim seviyesinden geldi. En yüksek tüketim 36,9 TWh ile Toroslar EDAŞ bölgesinde, en düşük tüketim ise 2,65 TWh ile Vangölü EDAŞ bölgesinde gerçekleşti.
EN FAZLA ELEKTRİK SANAYİ SEKTÖRÜNDE TÜKETİLDİ
2023 yılına göre toplam elektrik tüketiminde yaklaşık yüzde 5,76 oranında artış yaşandı. Tüketim dağılımında en büyük payı sanayi sektörü aldı:
¬Sanayi: 113,95 TWh (%40,84)
¬Mesken: 75,09 TWh (%26,91)
¬Kamu ve özel hizmet sektörü + diğer: 71,86 TWh (%25,75)
¬Tarımsal sulama: 12,41 TWh (%4,45)
¬Aydınlatma: 5,73 TWh (%2,05)
ELEKTRİK ÜRETİMİNDE ARTIŞ
Serbest üretim şirketleri, EÜAŞ, işletme hakkı devri ve yap-işlet-devret santrallerinin üretimini kapsayan toplam lisanslı elektrik üretimi, geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 4,9 artarak 326 bin 843 GWh olarak gerçekleşti.
lisanssız elektrik üretimi ise 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 37,7 artarak 20 bin 370 GWh oldu. Lisansız elektrik üretiminde güneş enerjisinin payı yüzde 97,6’dan yüzde 98,5’e çıktı.
TÜKETİCİ SAYISI 50,7 MİLYON
Türkiye genelinde elektrik dağıtım sistemini kullanan toplam tüketici sayısı, 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 1,94 artarak 50 milyon 692 bin 800 aboneye ulaştı.
En yüksek tüketici sayısına 5 milyon 506 bin ile Boğaziçi EDAŞ sahip olurken, ikinci sırada 4 milyon 656 bin ile Başkent EDAŞ, üçüncü sırada ise 4 milyon 425 bin tüketici ile Toroslar EDAŞ yer aldı.
TÜRKİYE’NİN DAĞITIM HATTI 1,5 MİLYON KM’YE ULAŞTI
2024 itibarıyla Türkiye genelinde toplam elektrik dağıtım hattı uzunluğu 1 milyon 491 bin kilometre olarak kaydedildi. Bunun 1 milyon 127 bin km’si havai, 364 bin kilometresi ise yer altı hattından oluştu. En yüksek hat uzunluğuna sahip şirket Toroslar EDAŞ (157,5 bin km) olurken, onu Başkent EDAŞ (141,4 bin km) ve Meram EDAŞ (131,2 bin km) izledi.
TRAFO SAYISI 557 BİNİ, TARFO KAPASİTESİ İSE 218 BİN MVA’YI GEÇTİ
Elektrik dağıtım şebekesindeki toplam trafo sayısı, 2024 sonunda 557 bin 438 adede, toplam trafo kapasitesi ise 218 bin 588 MVA’ya ulaştı. Trafo sayısında Dicle EDAŞ (73.971 adet), Meram EDAŞ (69.953 adet) ve Toroslar EDAŞ (52.573 adet) bölgeleri öne çıktı.
KAYIP ORANINDA DÜŞÜŞ SÜRÜYOR
Türkiye genelinde sektörde ortalama teknik ve teknik olmayan kayıp oranı, 2023 yılına oranla yüzde 18,41’lik düşüş ile yüzde 8,99 seviyesine geriledi.
AR-GE PROJESİ SAYISI 500’E YAKLAŞTI
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu desteğiyle 2014’ten bu yana geliştirilen AR-GE Projesi sayısı 472’ye ulaştı. Bu projeler içinde en büyük payı yüzde 19,50 (92 proje) ile malzeme teknolojisi alanı aldı. Onu yüzde 17,20 pay (81 proje) ile şebeke işletimine yönelik projeler takip etti. Şebeke işletimine yönelik teknoloji geliştirilmesi ve hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik projeler de yüzde 9,50 (45 proje) ile üçüncü sırada yer aldı.
